Hộp số biến thiên vô cấp CVT có ưu điểm êm ái và tiết kiệm nhiên liệu đáng kể, tuy nhiên cũng tồn tại một vài khuyết điểm so với hộp số thông thường.
Trên thị trường Việt Nam hiện nay có rất nhiều mẫu xe sử dụng hộp số biến thiên vô cấp CVT thay cho hộp số sàn truyền thống, từ những mẫu xe hạng như Toyota Vios, Honda City, Nissan Sunny đến những chiếc SUV như Nissan X-Trail, Mitsubishi Outlander Sport, Infinity QX60,….
CVT là viết tắt của Continuously Variable Transmission, tạm dịch là “Hộp số Biến Thiên Vô Cấp”; nghe thì có vẻ hoa mỹ, nhưng thực ra đây lại là một dạng hộp số đơn giản. Thay vì sử dụng bánh răng, hộp số CVT sẽ sử dụng dây curoa trượt giữa 2 pu-ly (pulley) hình nón tách rời nhau có thể thay đổi khoảng cách để từ đó thay đổi chu vi tiếp xúc dây curoa, dẫn đến thay đổi tỉ số truyền. Bên cạnh đó, khác với xe tay ga thông thường dùng dây curoa cao su, dây cua roa trong hộp số CVT của xe ôtô sử dụng vật liệu thép.
Ưu điểm
Tiết kiệm nhiên liệu: Do đặc tính có thể thay đổi tỷ số truyền tối ưu ở mọi dải tốc độ nên xe sử dụng hộp số CVT sẽ tiết kiệm nhiên liệu hơn so với hộp số tự động dùng bánh răng với các cấp số khác nhau. Đặc biệt, khi di chuyển trên đường trường với tốc độ ổn định, hộp số CVT kết hợp với các hệ thống kiểm soát hành trình cruise control sẽ phát huy tác dụng giúp xe tiết kiệm nhiên liệu đáng kể điều kiện đi kèm là người lái phải điều khiển chiếc xe nhẹ nhàng, êm ái tránh thốc ga đột ngột.
Êm ái, mượt mà: Cũng vì không có cấp số nên hộp số CVT sẽ giúp xe tăng tốc mượt mà, êm ái và không có cảm giác giật khi chuyển số như các loại hộp số truyền thống. Ví dụ: Khi chạy ở tốc độ 80km/h, cùng một dòng xe Toyota Vios 1.5L nhưng phiên bản cũ sử dụng hộp số tự động 4 cấp, vòng tua tới 2000 vòng.phút nhưng đối với phiên bản Toyota Vios 2016 sử dụng hộp số CVT, vòng tua chỉ khoảng 1.300 – 1400 vòng/phút. Với số vòng tua tối ưu với tốc độ, hộp số CVT sẽ êm ái hơn và độ ồn cũng giảm đi.
Trọng lượng nhẹ: Với đặc tính cấu tạo đơn giản, hộp số CVT thường nhẹ hơn và nhỏ hơn so với hộp số truyền thống nhờ đó tổng trọng lượng của xe cũng giảm đi đáng kể, đối với các hãng sản xuất ôtô việc cắt giảm trọng lượng xe là rất quan trọng.
Nhược điểm
Đi cùng nhiều ưu điểm, loại hộp số này cũng có điểm chưa hoàn hảo khi so với số sàn hoặc số tự động ly hợp kép.
Trượt dây cu-roa: Mặc dù công nghệ sản xuất ngày nay rât tiên tiến nhưng loại hộp số này vẫn khó tránh khỏi tình trạng trượt dây cua-roa khi người lái đột ngột tăng tốc vì vậy xe có thể “hú” ầm ầm mà tốc độ thì vẫn thay đổi rất chậm chạp.
Chỉ dùng trên các xe nhỏ: Hộp số CVT chỉ phù hợp với các dòng xe cỡ nhỏ, cỡ trung với mục đích chính là để tiết kiệm nhiên liệu. Hộp số CVT không chịu được momen xoắn cao, do đó không thể ứng dụng được trên xe thể thao hoặc những xe ưu tiên sức kéo, chịu tải.
Tuổi thọ thấp: Không như bánh răng truyển động, dây curoa có tuổi thọ ngắn khi phải chịu tải lớn qua thời gian dài. Một điểm hạn chế nữa là tuổi thọ dầu trong hộp số vô cấp CVT sẽ thấp hơn hộp số thường và hãng cũng yêu cầu bạn thay thường xuyên hơn, cần lưu ý phải thay đúng loại dầu cho CVT vì độ nhớt của nó khác với hộp số sử dụng bánh răng. Theo khuyến cáo từ nhà sản xuất, bạn cần thay dây đai truyền động trong hộp số sau 50.000km.
Ở một số thị trường lớn hộp số CVT đã bộc lộ không thể bền bỉ như hộp số tự động thông thường với cùng một điều kiện sử dụng và bảo dưỡng. Hiện chưa có những cơ sở thực tế thuyết phục chứng minh độ bền của hộp số CVT so với hộp số truyền thống trong điều khiện sử dụng tại Việt Nam.
Thiếu đi cảm giác lái: Hộp số CVT sẽ không thể cho cảm giác điều khiển xe thú vị, không cho trải nhiệm lái thể thao. Tuy nhiên, để đổi lại sự thoải mái và hiệu quả về tiêu hao nhiên liệu, người dùng phải hy sinh trải nhiệm lái phấn khích như khi sử dụng các loại hộp số thông thường.
Theo Nhật Nguyên (Khám Phá)